سدیم بنزوات پودری کریستالی، بدون بو و سفید رنگ است و به عنوان ماده نگهدارنده برای افزایش عمر مفید به برخی غذاهای بسته بندی و فرآوری شده، نوشیدنی ها و محصولات مراقبت شخصی اضافه می شود.
برخی ادعا می کنند که این افزودنی ساخته شده توسط انسان بی ضرر است، در حالی که برخی دیگر آن را به سرطان و سایر مشکلات سلامتی مرتبط می کنند.
این ماده از خانواده نمک های آلی است که با ترکیب اسید بنزوئیک و سدیم هیدروکسید تولید می گردد. بنزوئیک اسید به خودی خود یک ماده نگهدارنده خوب است و ترکیب آن با هیدروکسید سدیم به حل آن در محصولات کمک می کند.
خواص و مشخصات سدیم بنزوات
| خواص | مشخصات |
| دانسیته (خشک) (g/cm۳) ۱.۴۴ | فرمول شیمیایی NaC۷H۵O۲ |
| نقطه ذوب کمتر از ۰C300 | وزن مولکولی (g/mol) 144/1 |
| دمای نگه داری دمای اتاق | شماره (CAS No) 532-32-1 |
| حلالیت در آب (در۰C 30) (g/100ml) 62/87 | نام ها Sodium Benzoate |
تولید سدیم بنزوات
سه روش برای تولید تجاری بنزوات سدیم وجود دارد. در یک روش، نفتالین با وانادیوم پنتوکسید اکسیده می شود و به انیدرید فتالیک تبدیل می شود. این ماده برای تولید اسید بنزوئیک، دکربوکسیله شده است.
در روش دوم، تولوئن با اسید نیتریک مخلوط شده و برای تولید اسید بنزوئیک اکسیده می شود. در روش سوم، بنزوتریکلراید هیدرولیز می شود و سپس با اسید معدنی برای تولید اسید بنزوئیک اصلاح می شود. بنزوتریکلراید با واکنش کلر و تولوئن تشکیل می شود.
در همه موارد، اسید بنزوئیک بیشتر برای تولید سدیم بنزوات تصفیه می شود. یک روش این کار با حل کردن اسید در محلول هیدروکسید سدیم است. واکنش شیمیایی حاصل از آن بنزوات سدیم و آب تولید می کند. بلورها با تبخیر آب جدا می شوند.
سدیم بنزوات به طور طبیعی وجود ندارد، اما بنزوئیک اسید در بسیاری از گیاهان از جمله دارچین، میخک، گوجه فرنگی، انواع توت ها، آلو، سیب و زغال اخته یافت می شود. بعلاوه، برخی از باکتری ها هنگام تخمیر محصولات لبنی مانند ماست، اسید بنزوئیک تولید می کنند.
کاربردهای متفاوت در صنایع مختلف
سدیم بنزوات یک ماده شیمیایی همه کاره با عملکردهای نگهدارنده، دارویی و سایر موارد است. این ماده در بعضی از غذاهای بسته بندی شده، نوشیدنی ها، داروها، مواد آرایشی و همچنین مراقبت های شخصی و محصولات صنعتی استفاده می شود.
غذاها و نوشیدنی ها
سدیم بنزوات اولین ماده نگهدارنده سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) در مواد غذایی است و هنوز هم یک ماده افزودنی غذایی بسیار مورد استفاده است. این ترکیب به عنوان ماده بی خطر شناخته شده (GRAS) طبقه بندی می شود، به این معنی که متخصصان هنگام استفاده، آن را بی خطر می دانند.
به عنوان یک ماده افزودنی غذایی در سطح بین المللی مورد تأیید است و شماره شناسه ۲۱۱ به آن اختصاص داده شده است. برای مثال، در محصولات غذایی اروپا با عنوان E211 ذکر شده است. در شکل بالا هم فرایند اضافه کردن بنزوات سدیم به مواد غذایی را می بینید.
سدیم بنزوات از رشد باکتری های مضر، قالب و سایر میکروب های موجود در مواد غذایی جلوگیری می کند، بنابراین باعث جلوگیری از فساد می شود. این ماده به ویژه در غذاهای اسیدی مؤثر است. بنابراین، این ماده معمولاً در مواد غذایی مانند آب لیمو، ترشی، ژله، سس سالاد، سس سویا و سایر چاشنی ها استفاده می شود.
داروها
سدیم بنزوات به عنوان ماده نگهدارنده در برخی از داروهای بدون نسخه به ویژه در داروهای مایع مانند شربت سرفه استفاده می شود. علاوه بر این، می تواند روان کننده ای در تولید قرص باشد و باعث شفاف و صاف شدن قرص ها می شود، و به شما کمک می کند تا پس از بلع آنها سریع تجزیه شود.
مقادیر بیشتری از سدیم بنزوات برای درمان سطح بالای آمونیاک خون تجویز می شود. آمونیاک یک محصول جانبی برای تجزیه پروتئین است و ممکن است در برخی شرایط پزشکی سطح آن در خون به میزان خطرناکی بالا رود.
استفاده های دیگر
سدیم بنزوات معمولاً به عنوان ماده نگهدارنده در مواد آرایشی و لوازم شخصی مانند محصولات مو، دستمال مرطوب بچه، خمیر دندان و دهانشویه مورد استفاده قرار می گیرد.
همچنین دارای مصارف صنعتی است. یکی از بزرگترین کاربردهای آن جلوگیری از خوردگی، مانند خنک کننده ها برای موتورهای اتومبیل است. علاوه بر این، ممکن است به عنوان یک تثبیت کننده در پردازش عکس و تقویت استحکام برخی از انواع پلاستیک استفاده شود.
آیا سدیم بنزوات سمی است؟
نگرانی بزرگ در مورد استفاده از سدیم بنزوات، توانایی آن در تبدیل به بنزن است که به عنوان یک ماده سرطان زا شناخته شده است. بنزن می تواند در نوشابه و نوشیدنی های دیگری که حاوی سدیم بنزوات و ویتامین C (اسید اسکوربیک) هستند ایجاد شود.
نکته قابل توجه این است که نوشیدنی های رژیمی بیشتر مستعد تشکیل بنزن هستند، زیرا قند موجود در سدیم های معمولی و نوشیدنی های میوه ای می تواند تشکیل آن را کاهش دهد.
بدن شما سدیم بنزوات را جمع نمی کند. در عوض، شما آن را در طی ۲۴ ساعت در ادرار خود متابولیزه کرده و دفع می کنید که به امنیت آن کمک می کند. FDA اجازه می دهد تا غلظت ۰.۱ درصد سدیم بنزوات از نظر وزن در غذاها و نوشیدنی ها باشد و در صورت استفاده، باید در لیست مواد تشکیل دهنده قرار گیرد.
عوامل دیگر، از جمله قرار گرفتن در معرض گرما و نور و همچنین مدت زمان طولانی تر ذخیره سازی، می توانند سطح بنزن را افزایش دهند.
بیشتر بدانیم | ۲-اتوکسی اتیل استات : خواص، تولید، کاربردها و عوارض!