سانست یلو FCF که با نام تجاری E110 شناخته شده است، نوعی رنگ خوراکی مصنوعی است که به شکل پودری به رنگ زرد متمایل به نارنجی می باشد. یکی از پرکاربردترین رنگ های مصنوعی خوراکی در صنعت افزودنی های غذایی مانند رنگ نارنجی پفک، آرایشی بهداشتی و دارویی مانند استفاده در قرص های مولتی ویتامین می باشد.
نام کامل شیمیایی آن دی سدیم ۲-هیدروکسی-۱-(۴-سولفوناتوفنیلازو)نفتالن-۶-سولفونات است. یک رنگدانه آزو است. در آب محلول است و حلالیت کمی هم در اتانول دارد. سانست یلو حداقل ۹۰ کلمه یا بهتره بگیم اسم مترادف دارد که از بین آنها می توان به رنگ زرد خوراکی شماره ۵ و زرد FD & C شماره ۶ را نام برد.
خواص و مشخصات شناسایی سانست یلو
| خواص | مشخصات |
| شکل فیزیکی پودر زرد مایل به نارنجی | فرمول شیمیایی C۱۶H۱۰N۲Na۲O۷S۲ |
| نقطه ذوب (۰C) 300 | وزن مولکولی (g/mol) 452/369 |
| حلالیت درآب (در ۰C24) (g/100ml) 5-10 | شماره (CAS No) 2783-94-0 |
فرایند تولید سانست یلو
سانست یلو FCF به وسیله فرایند دیازوته کردن ۴-آمینو بنزن سولفونیک توسط هیدروکلریک اسید و سدیم نیتریت یا سولفوریک اسید و سدیم نیتریت تولید می شود. ترکیب دیازوه شده با ۶-هیدروکسی-۲-نفتالن-سولفونیک اسید کوپل می شود. رنگدانه به عنوان نمک سدیم ایزوله می شود و خشک می گردد (HSDB, 2006).
سانست یلو می تواند در محیط آبی به نمونه آلومینیوم آبی تبدیل شود. در این تبدیل، واکنش میان آلومینیوم سولفات یا آلومینیوم کلراید با سدیم کربنات یا سدیم بی کربنات یا آمونیاک آبی رخ می دهد. بعد از تشکیل آن، محصول تصفیه شده، با آب شستشو می شود و در نهایت خشک و ذخیره می گردد (JECFA, ۲۰۰۴).
بر همکنش سانست یلو با یون مس ۲
در مطالعات تیتراسیون، طبیعت فرایند جذب محلول های رنگدانه آزو-فلز، به شدت تحت تاثیر یک سری از فاکتورها مانند غلظت واکنش دهنده ها، pH، دما و سایر موارد می باشد. با توجه به شکل، در کمپلکس سان ست یلو با مس۲، می توان متصور شد که هر دو یون مس میان گروه های سولفونیک اسید در دو انتها گیر افتاده اند با به اصطلاح ساندویچ شده اند.
به دلیل اینکه، دو موقعیت انتهایی دارای ظرفیت الکترونی برابری هستند پس طبیعی است که یون ها در دو موقعیت قرار بگیرند و آنها یک مکان را برای برهمکنش انتخاب نکرده باشند.
کاربردهای سانست یلو
سان ست یلو به عنوان رنگی خوراکی و مصنوعی در غذاها، داروها و مواد آرایشی استفاده می شود که رنگ نارنجی دلپذیری را ایجاد می کند. در مقایسه با رنگ های طبیعی، رنگ های مصنوعی دارای چندین مزیت هستند که از جمله آنها می توان به مقاومت ساختاری بالاتر، جنبه های مقرون به صرفه تر بودن از نظر اقتصادی، مقاومت در برابر گرما، سبک بودن، کیفیت مداوم و عرضه کافی اشاره کرد.
تعداد رنگ های تجاری موجود که ساختار کمپلکس شده آنها مانع از تجزیه سریع بیولوژیکی می شود، از ۱۰۰۰۰ مورد تا سال ۲۰۰۰ میلادی بیشتر بوده است که تنها ۱۶ مورد از آنها تحت نظارت دقیق مواد افزودنی غذایی توسط اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا تأیید شدند!
در سال ۱۹۹۶ اعلام شد که رنگ های سنتزی می توانند تهدید بالقوه ای برای سلامتی مردم باشند. برخی از ترکیبات یا متابولیت های آنها در بدن باعث ایجاد سرطان می شود و برخی دیگر در مقادیر بیش از حد مصرف، سمی می باشند.
سانست یلو یا E110 که رنگ آنورنگ را به غذاها منتقل می کند، به دلیل استحکام تنشی بالای آن، این ترکیب فقط در مقادیر کم آن استفاده می شود. میزان استفاده از این ماده به ترتیب در حدود ۶ میلی گرم در ۱ میلی لیتر (هوانگ و همکاران ۲۰۰۲) و کمتر از ۵۰ میلی گرم در ۱ کیلوگرم (دینچ و همکاران ۲۰۰۲) است.
حداکثر غلظت مجاز E110 در مواد غذایی ۵۰ میلی گرم در ۱ کیلوگرم است. اداره غذا و دارو ایالات متحده (FDA) مقدار ۲۲۵ میلی گرم را به عنوان کمترین میزان مصرف روزانه برای شخصی با وزن ۶۰ کیلوگرم توصیه می کند.
آیا استفاده از سانست یلو خطرناک است؟
خیر، طبق اعلام آژانس اروپایی ایمنی مواد غذایی (EFSA)، که مصرف روزانه قابل قبول برای رنگ را افزایش داده است، استفاده های فعلی صنعت افزودنی مواد غذایی از سان ست یلو (E 110) مجاز است و مشکلی ندارد.
البته گزارش شده است که سان ست یلو ممکن است باعث ایجاد واکنش های آلرژیک یا عدم تحمل در افراد خاص، به ویژه در افراد با حساسیت قبلی به آسپیرین شود.