سدیم بی سولفات که به سولفات هیدروژن سدیم نیز معروف است،یک نمک سدیم به شکل جامد سفید رنگ می باشد. این ماده یک نمک اسیدی است که از خنثی سازی جزئی اسید سولفوریک و معمولاً به شکل هیدروکسید سدیم یا کلرید سدیم (نمک سفره) تشکیل می شود .
نتیجه یک محصول گرانولی خشک است که می توان با خیال راحت حمل و ذخیره کرد. شکل بدون آب آن رطوبت سنج است و محلول های بی سولفات سدیم اسیدی هستند. این ترکیب به صورت مونوهیدرات نیز وجود دارد.
خواص و مشخصات شناسایی
| خواص | مشخصات |
| شکل فیزیکی جامد سفید | فرمول شیمیایی NaHSO۴ |
| دانسیته (g/cm۳) ۲/۷۴۲ | وزن مولکولی (g/mol)120/06 |
| نقطه جوش (۰C) 315 | شماره (CAS No) ۷۶۸۱-۳۸-۱ |
| حلالیت در آب (در ۲۵ درجه سانتیگراد) (g/100ml)28/5 | ساختار کریستالی تری کلینیک |
تولید سدیم بی سولفات
بی سولفات سدیم به عنوان واسطه در فرایند مانهایم تولید می شود، یک فرآیند صنعتی شامل واکنش کلرید سدیم و اسید سولفوریک زیر می باشد:
NaCl + H۲SO۴ → HCl + NaHSO۴
این مرحله بسیار گرمازا است. مایع سدیم بی سولفات سرد می شود به طوری که یک ماده جامد را تشکیل می دهد. گاز کلرید هیدروژن در آب حل می شود تا اسید کلریدریک به عنوان محصول مفید این واکنش تولید شود.
اگر چه سود تجاری ندارد، اما بی سولفات سدیم می تواند به عنوان محصول فرعی تولید بسیاری از اسیدهای معدنی دیگر از طریق واکنش نمک های سدیم آنها با اسید سولفوریک اضافی تولید شود:
NaX + H۲SO۴ → NaHSO۴ + HX ( X− = CN−, NO۳−, ClO۴−)
اسیدهای HX تولید شده نقطه جوش کمتری نسبت به واکنش دهنده ها دارند و با تقطیر از مخلوط واکنش جدا می شوند. سدیم بی سولفات هیدراته در دمای ۵۸ درجه سانتی گراد دهیدراته می شود که در آن نقطه از مولکول آب متصل به آن جدا می شود.
طیف های IR و رامان
کاربردهای بی سولفات سدیم
سدیم بی سولفات در درجه اول برای کاهش pH استفاده می شود. همچنین از آن در تکمیل فلزات، محصولات تمیز کننده، و کاهش pH آب برای کلر زنی موثر در استخرها و وان های گرم استفاده می شود.
این ماده به عنوان افزودنی خوراک عمومی از جمله غذای حیوانات به کار می رود و برای اکینودرم های خاص بسیار سمی است، اما برای اکثر اشکال دیگر زندگی بی ضرر است، بنابراین از آن در کنترل شیوع ستاره دریایی تاج خار استفاده می شود.
بی سولفات سدیم ماده اصلی فعال در پاک کننده های سرویس هاس بهداشتی شرکت های Vanish و Sani-Flush بود که هر دو در حال حاضر متوقف شده اند. در صنعت نساجی، گاهی اوقات روی پارچه مخملی که با پشت ابریشم و یک تار از الیاف بر پایه سلولزی (ابریشم، پنبه، کنف و غیره) ساخته شده است استفاده می شود.
در صنعت غذایی
بی سولفات سدیم به عنوان افزودنی غذایی به مخلوط خمیرمایه کیک و همچنین در فرآوری گوشت و طیور و اخیراً در جلوگیری از قهوه ای شدن محصولات تازه بریده استفاده می شود. این ماده به طور کلی توسط FDA به عنوان ترکیب بی خطر (GRAS) شناخته می شود.
این محصول از نظر مواد غذایی الزامات مندرج در Codex مواد شیمیایی مواد غذایی را برآورده می کند. در اتحادیه اروپا با شماره E514ii نشان داده می شود و همچنین برای مصرف در استرالیا، نیوزلند، کانادا و مکزیک تأیید شده است.
بیسولفات سدیم غذایی، در انواع محصولات غذایی از جمله نوشیدنی ها، سس ها و مواد پرکننده به کار می رود و از نظر انجمن تولیدکنندگان مواد غذایی (GMA) طبیعی تلقی می شود زیرا از مواد معدنی ساخته شده است.
سدیم بی سولفات pH را بدون طعم ترش کاهش می دهد و به جای اسیدهای سیتریک، مالیک یا فسفریک موجود در بازار به کار برده می شود و همچنین می تواند به عنوان عامل ضد قهوه ای مورد استفاده قرار گیرد.
مقررات، بهداشت و ایمنی
هنگامی که یک ماده شیمیایی در آماده سازی دارویی، محصولات مراقبت شخصی یا به عنوان افزودنی غذایی استفاده می شود، توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده نظارت می شود.
همچنین هنگامی که برای تمیز کردن و مصارف صنعتی به کار می رود، توسط آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA) تحت نظارت و بررسی قرار می گیرد. از نظر تاثیرات محیطی، سدیم بی سولفات از نظر نگرانی در مورد سمیت و ماندگاری محیطی رتبه چندانی ندارد، اما با این وجود رعایت نکات ایمنی اهمیت دارد.
وقتی صحبت از خرید محصولات تمیز کننده سبز می شود، به دنبال تولیدکنندگانی باشید که از این ماده شیمیایی استفاده نمی کنند یا ابتدا دستور العمل هایی که بر روی بسته بندی هست را امتحان کنید و از انتخابتان مطمئن شوید. به عنوان مثال، سدیم بی سولفات در ماشین ظرفشویی Affresh استفاده می شود، اما در Lemi Shine Machine Cleane وجود ندارد.