کادمیوم کلراید یک ترکیب معدنی سفید و کریستالی است که در هنگام گرم شدن، دود سمی اکسیدهای کادمیوم را تشکیل می دهد. در آب محلول است و بر اساس طبقه بندی سیگما آلدریچ، از دسته کاتالیست های کادمیوم می باشد.
در این ماده یون های کادمیوم (۲+) و کلر (-) با نسبت ۲ به ۱ حضور دارند. اگرچه به عنوان ترکیب یونی در نظر گرفته می شود اما از لحاظ پیوند دارای ویژگی های کووالانسی قابل توجهی می باشد. کادمیوم کلرید در آبکاری، چاپ، فتوکپی، رنگرزی، آینه، لوله های خلاء، روان کننده ها، شیمی تحلیلی و به عنوان یک واسطه شیمیایی در تولید کادمیوم حاوی رنگدانه ها و تثبیت کننده ها استفاده می شود.
قرار گرفتن در معرض این ماده باعث تحریک چشم، پوست و دستگاه تنفسی می شود و باعث آسیب به ریه ها و در نتیجه تنگی نفس، درد قفسه سینه و ورم ریوی می شود و همچنین موجب کاهش عملکرد کلیه می گردد. کادمیوم کلراید به عنوان یک عامل سرطان زا شناخته شده است و با افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه (NCI 05) همراه است.
خواص و مشخصات شناسایی
| خواص | مشخصات |
| شکل فیزیکی جامد کریستالی سفید | فرمول شیمیایی CdCl۲ |
| دانسیته (خشک) (g/cm۳) ۴/۰۴۷ | وزن مولکولی (g/mol) 183/31 |
| نقطه ذوب (در mmHg 760) (۰C) 568 | شماره (CAS No) 10108-64-2 |
| نقطه جوش (در mmHg 760) (۰C) 964 | ساختار کریستالی (در حالت خشک) رومبوهدرال |
| حلالیت در آب (مونوهیدرات و در ۰C 25) (g/100ml) 119/6 | نام ها: Cadmium dichloride, Cadmium(II) chloride |
تولید کادمیوم کلراید
کادمیوم کلراید با واکنش گاز کادمیوم و گاز کلر مذاب در ۶۰۰ درجه سانتیگراد یا با حل کردن فلز کادمیوم یا اکسید آن در اسید هیدروکلریک تولید می شود و متعاقباً محلول را تبخیر می کنند.
تهیه کادمیوم کلراید (بی آب): هیدرات با تیونیل کلرید رفلکس می شود، یا در جو کلرید هیدروژن تصفیه می شود. کادمیوم کلراید بی آب می تواند با عمل کلرور بی آب یا گاز کلرید هیدروژن بر روی فلز گرم شده کادمیوم تهیه شود:
Cd + 2HCl → CdCl۲ + H۲
اسید هیدروکلریک ممکن است برای سنتز CdCl۲ هیدراته از فلز یا اکسید کادمیوم یا کربنات کادمیوم استفاده شود.
طیف ATR-IR کادمیوم کلراید
کاربردها
استفاده از صابون های کادمیوم به عنوان اجزای سازنده تثبیت کننده PVC به دلیل خاصیت سمی بودن آنها کاهش یافته است. تثبیت کننده های PVC جامد، حاوی صابون های کادمیوم حاوی اسیدهای چرب اشباع شده هستند، در حالی که تثبیت کننده های مایع حاوی صابون های اسیدهای چرب اشباع نشده یا شاخه دار، با زنجیره کوتاه هستند.
صابون ها به عنوان تثبیت کننده گرما و نور عمل می کنند و از صابون های اسیدهای چرب اشباع شده به عنوان روان کننده در پردازش PVC استفاده می شود. برخلاف سایر صابون های فلزی مورد استفاده در بخش PVC ، صابون های کادمیوم روی شفافیت تأثیر نمی گذارند و برای محصولات PVC سخت و شفاف مناسب هستند.
با این حال، به دلایل ایمنی، امروزه استفاده از آنها با مخلوطی از استیم کلسیم روی به همراه سایر تثبیت کننده ها جایگزین می شود. بنابراین کادمیوم کلراید به عنوان واسطه ای در تولید تثبیت کننده ها و رنگدانه های حاوی کادمیوم و همچنین مواد لازم برای حمام های آبکاری مورد استفاده قرار می گیرد.
سایر موارد مصرف صنعتی:
کادمیوم کلرید در عکاسی؛ رنگرزی و چاپ کالریو؛ در صنعت لوله های خلاء؛ گالوانوپلاستی؛ تولید آینه های مخصوص؛ به عنوان عامل تشکیل دهنده یخ به عنوان روان کننده؛ در تجزیه و تحلیل سولفیدها برای جذب H۲S، در آزمایش های برای پایه پیریدین و به عنوان قارچ کش می باشد.
کادمیوم کلرید برای تهیه سولفید کادمیوم، به عنوان “رنگ زرد کادمیوم”، یک رنگدانه معدنی پایدار و زرد درخشان استفاده می شود:
CdCl۲ + H۲S → CdS + ۲HCl
در آزمایشگاه می توان از CdCl۲ بی آب برای تهیه ترکیبات ارگانوکادمیوم از نوع R۲Cd استفاده کرد، جایی که R یک آریل یا یک آلکیل اولیه است. اینها زمانی در سنتز کتون ها از کلریدهای اسیل استفاده می شدند:
CdCl۲ + ۲RMgX → R۲Cd + MgCl۲ + MgX۲
R۲Cd + ۲R’COCl → ۲R’COR + CdCl۲
این معرف ها تا حد زیادی توسط ترکیبات ارگانوکپتر، که بسیار کمتر سمی هستند، پیوند خورده اند.
سمیت
بلع کادمیوم کلرید باعث ناراحتی، درد در معده می شود. اختلالات حسی، آسیب کبدی و تشنج در مسمومیت شدید با این ماده مشاهده شده است. (USCG ، ۱۹۹۹)
کادمیوم کلرید سرطان زا، موتاژن، تراتوژن است و منابع حاکی از این هستند که این ماده شیمیایی غیر قابل اشتعال است اما حضورش در آتش سوزی ها موجب تولید دودهای سوزش آور یا گازهای سمی می گردد.
منابع: